Mehmet Güleryüz
Mehmet Güleryüz (1938–2024), İstanbul doğumlu ressam, heykeltıraş, oyuncu ve grafik sanatçısıdır. İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü’nü 1966’da birincilikle tamamlayan Güleryüz, hem resim hem de heykel alanında eğitim aldı, Paris, New York ve Brüksel’de uzun süre yaşadı ve uluslararası sanat sahnesinin saygın figürlerinden biri haline geldi. Eserlerinde insan figürü, sosyal ve politik temalar, çizgiyle kurduğu ironik ve dışavurumcu üslupla dikkat çeker. Ayrıca tiyatro oyunculuğu ve performans sanatı yönüyle Türkiye’de nadir çok disiplinli sanatçılardandır.
Bu içerikte, Mehmet Güleryüz’ün eğitiminden oyunculuğa, Paris yıllarından İstanbul Modern’deki retrospektife, eser analizinden sanat mirasına kadar derinlemesine, özgün bir portre sunulacaktır.
Hayatı ve Eğitim
İlk Yıllar ve Sanatla Tanışma
Mehmet Güleryüz, 1938 yılında İstanbul’da doğdu. Saint Benoît Fransız Lisesi mezunu olan sanatçı, 1958’de İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü’ne girdi ve 1966’da bölüm birincisi olarak mezun oldu. Bu yıllarda çizim ve resim temelleriyle donanımını oluşturdu.
Tiyatroya Adım Atışı
Akademi yıllarında tiyatroya yönelen Güleryüz, 1963’te Arena Tiyatrosu’nda profesyonel olarak sahneye çıktı. Bu multidisipliner yaklaşım, resim ve heykel üretimini derinleştirerek, performatif bir unsuru sanatına taşıdı.
Yurtdışı Eğitim ve Akademik Kariyer
Paris, Litografi ve İlk Heykeller
1970–1975 arasında devlet bursuyla Paris’e giden sanatçı, yüksek resim ve litografi eğitimi aldı. 1971’de Pont des Arts’ta gerçekleştirdiği performansla ilk heykellerini sergiledi. Bu süreç Güleryüz’ün disiplinlerarası sanat dilini oluşturdu.
New York, Brüksel ve Geri dönüş
1980–84 arasında New York’ta yaşayan Güleryüz, ardından Brüksel’de heykel ve gravür çalışmaları yürüttü. 1985’te İstanbul’a döndü, 1985–2000 arasında BİLSAK’ta atölye eğitimi verdi; 1988’de Galeri Nev’de retrospektif sergi gerçekleştirdi.
Eserleri ve Sanat Anlayışı
Figüratif ve Dışavurumcu Resimler
Mehmet Güleryüz’ün resimleri, insan figürünün psikolojisini, modern yaşamın absürtlüğünü dramatik çizgilerle ortaya koyar. “Diagnosis” (2005) gibi eserlerinde hastalık-doktor ilişkisini toplum eleştirisi çerçevesinde yorumlar.
Heykel, Litografi ve Performans Karışımı
1970 sonrası Güleryüz, heykel ve litografiyle ilgilenmeye başladı. Pont des Arts’taki performans, onun "resimden taşan" imgeler anlayışını heykelle somutlaştırma girişimidir.
Mirası ve Etkileri
İstanbul Modern ve Retrospektifler
2015’te İstanbul Modern’de “Painter and Painting” adlı retrospektif sergisi gerçekleşti; Güleryüz’ün altmış yıllık sanat pusulası yakında 150 eser ve 300 çizimle tanıtıldı. Bu sergi, Türkiye sanatı için mihenk taşı oldu.
Öğretmen, Kuramcı ve Dernek Başkanı
Mehmet Güleryüz, BİLSAK atölyesi eğitmenliği, “Kalın” dergisinin yayını, Uluslararası Plastik Sanatlar Derneği başkanlığı (1989–92) gibi görevlerle kültürel üretimi şekillendirdi.
Özet ve Değerlendirme
Mehmet Güleryüz, ressam, heykeltıraş, oyuncu kimliğiyle disiplinlerarası sanat pratiğini Türkiye’ye taşıdı. Paris’te performans, New York’ta modern üretim, İstanbul’da eğitim ve retrospektifle evrensel bir sanatçı profili çizdi. Sanatta insan temelli eleştirel dışavurumculuğu ve çizgi-heykel senteziyle modern Türkiye sanatının önemli figürüdür.
